คำนำ

ในการปฏิบัติงานก่อสร้าง ผู้เกี่ยวข้องมักจำเป็นต้องใช้ความรู้ในการประมาณราคาเพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่นเพื่อการจัดทำราคากลางค่าก่อสร้าง เพื่อการประกวดราคางานก่อสร้าง หรือบางครั้งวิศวกรอาจต้องการตรวจสอบปริมาณวัสดุอุปกรณ์ที่จะใช้ในงาน หรือในกรณีบริษัทที่ปรึกษาอาจต้องใช้ในการคิดราคาค่างานเปลี่ยนแปลงระหว่างดำเนินโครงการเป็นต้น ดังนั้นจะเห็นได้ว่าศาสตร์ในการประมาณราคาก่อสร้าง จึงถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่งในการบริหารและจัดการงานก่อสร้างของวิศวกร สถาปนิก และผู้เกี่ยวข้องในงานก่อสร้างโดยทั่วไป

การประมาณราคาก่อสร้างอาจแบ่งได้เป็นสองส่วนหลักได้แก่ การวัดปริมาณ และการวิเคราะห์ต้นทุนต่อหน่วยงานก่อสร้าง จากชื่อที่บอกแล้วว่า “การประมาณ” ดังนั้นผู้เกี่ยวข้องย่อมทราบและยอมรับว่า อาจมีความแตกต่างกันบ้างในวิธีการทำและราคาที่คำนวณได้ โดยในประเทศที่พัฒนามาระดับหนึ่งจะมีการกำหนดมาตรฐานวิธีการวัดปริมาณไว้ เพื่อให้ผู้ประมาณการทุกคนถือปฏิบัติเป็นแนวทางเดียวกัน ทั้งนี้เพื่อลดข้อโต้แย้งในการคำนวณปริมาณงานเพื่อกำหนดราคาค่าก่อสร้าง หรือการคิดค่างานเพิ่มหรือลดระหว่างดำเนินโครงการ

หนังสือ “การประมาณราคาก่อสร้าง” เล่มนี้ผู้เขียนได้ปรับปรุงขึ้นจากหนังสือ “สัญญา ข้อกำหนด และการประมาณราคาก่อสร้าง” ที่ได้จัดพิมพ์เผยแพร่มาก่อนหน้านี้ โดยการเขียนได้อ้างอิง แนวทางการวัดปริมาณงานก่อสร้างอาคาร ฉบับปรับปรุงครั้งที่2 (สมาคมวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์, 2548) และได้เพิ่มเนื้อหาในการวัดปริมาณงาน รวมถึงได้จัดลำดับหัวข้อการเรียนรู้ให้เป็นหมวดหมู่มากขึ้น นอกจากนี้ยังได้มีการปรับปรุงข้อมูลราคาในการวิเคราะห์ต้นทุนต่อหน่วย เพื่อให้ทันสมัยขึ้นด้วย

ทั้งนี้ วิศวกร สถาปนิก และผู้เกี่ยวข้องในงานก่อสร้าง ซึ่งสนใจในศาสตร์ด้านการประมาณราคาก่อสร้าง อาจศึกษาเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง โดยทำแบบทดสอบและตรวจสอบคำตอบกับเฉลยที่ได้จัดทำไว้พร้อมในภาคผนวก

อนึ่งผู้อ่านไม่ควรนำข้อมูลราคาต่อหน่วยงานก่อสร้าง ในตัวอย่างการวิเคราะห์ต้นทุนไปใช้ โดยไม่มีการตรวจสอบเงื่อนไขสภาพแวดล้อมของหน่วยงาน ราคาวัสดุ ราคาค่าแรง และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องตามสภาพความเป็นจริงเสียก่อน

ผู้เขียนหวังว่าผู้อ่านทุกท่านคงจะได้ประโยชน์จากหนังสือเล่มนี้ ในการนำไปประยุกต์ใช้งานในโครงการก่อสร้างที่เกี่ยวข้อง และหากท่านมีข้อคิดเห็นประการใดที่ควรปรับปรุงแก้ไข กรุณาแจ้งให้ผู้เขียนทราบด้วยจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการจัดพิมพ์ครั้งต่อๆ ไป

สารบัญ

1. การประมาณราคาก่อสร้าง และผู้ประมาณการ
2. ข้อกำหนด งานก่อสร้าง
3. การวัดปริมาณงานสนาม และเสาเข็ม
4. การวัดปริมาณงานคอนกรีต
5. การวัดปริมาณงานโครงสร้างเหล็ก งานไม้ และงานมุงหลังคา
6. การวัดปริมาณงานสถาปัตยกรรม
7. การวัดปริมาณงานระบบ และงานเตรียมงาน
8. ต้นทุนต่อหน่วย งานดิน งานโครงสร้าง และหลังคา
9. ต้นทุนต่อหน่วย งานสถาปัตยกรรม
10. ต้นทุนต่อหน่วย งานระบบ และงานเตรียมงาน
11. กลยุทธ์การเสนอราคา งานก่อสร้าง
12. สัญญาจ้างก่อสร้าง
13. ปัญหา และจริยธรรมในก่อสร้าง
14. ต้นทุนเครื่องจักรกลในงานก่อสร้าง
15. บรรณานุกรม
16. ภาคผนวก ก ตัวย่อ สัญลักษณ์ และสูตรคำนวณ
17. ภาคผนวก ข ผลิตภาพของช่าง
18. ภาคผนวก ค พื้นที่ทาสีต่อน้ำหนัก ของเหล็กรูปพรรณ
19. ภาคผนวก ง แบบก่อสร้าง บ้านพักอาศัย 2 ชั้น
20. ภาคผนวก จ รายการคำนวณปริมาณงาน บ้านพักอาศัยสองชั้น
21. ภาคผนวก ฉ ต้นทุนเครื่องจักรต่อชั่วโมง
22. ภาคผนวก ช ราคาวัสดุก่อสร้างในส่วนกลาง ฯ