๑๙๖๐

ทหารไทยใน “สงครามลับ” (จ้าง) ?

ผ่านมาเกินครึ่งศตวรรษ “สงครามลับ”

หรือกรณีทหารไทยไปรบในลาว เป็นเรื่องแปลกและแทบจะไม่เคยได้ยิน

ทั้งกับคนที่เกิดร่วมสมัยนั้นและคนสมัยหลัง ยิ่งกับคนรุ่นใหม่

หากมีผู้เฒ่าผู้แก่สักคนหนึ่งออกมาเล่าตามสื่อออนไลน์ว่าเคยไปรบในลาว

ประเทศเพื่อนบ้านที่คนไทยคุ้นเคยว่าเป็นบ้านพี่เมืองน้อง

ก็อาจจะไม่เชื่อง่ายๆ

ปัญหาทับซ้อนยิ่งขึ้นไปอีกคือ

สงครามนี้มักถูกเล่าด้วยโครงเรื่องแบบเดียว

ด้วยเหตุที่เกี่ยวพันกับความเป็นชาติ การ “ปิดลับ” และต้อง “ระมัดระวัง”

หลักฐานที่มีจำกัด กระจัดกระจาย

ยิ่งทำให้การตีความจำกัดวงอยู่เพียงกลุ่มเฉพาะ

เพื่อทำความเข้าใจอดีตชุดนี้ สารคดี

ออกเดินทางข้ามแม่น้ำโขงเข้าไปยังอดีตสมรภูมิลับ

นำข้อมูลบางอย่างที่ถูก “ลดชั้นความลับ”

มานำมาเสนอผู้อ่านเท่าที่เราจะทำได้

ความเข้าใจว่า “สงครามลับในลาว”

ที่ทหารไทยเคยเข้าไปเสี่ยงชีวิตนั้น สำคัญเพียงใด

เกี่ยวพันแค่ไหนกับสายสัมพันธ์ระหว่างไทยกับเพื่อนบ้านชาติอาเซียน

อาจช่วยให้เรา “เข้าใจอดีต” และอยู่กับ “ปัจจุบัน” ได้อย่างเท่าทันมากขึ้น

โดยเฉพาะในท่ามกลางยุคสงครามเย็นใหม่ ศตวรรษที่ ๒๑

หรือคำที่คุ้นเคยวันนี้คือสงครามภูมิรัฐศาสตร์ อันแสนจะวุ่นวาย