“ตรีผลา” เป็นตํารับยาที่ใช้ในทางอายุรเวทของอินเดียและการแพทย์แผนไทยมานับพันปี ความหมายของ “ตรีผลา” แปลว่า ผลไม้สามอย่าง มาจากคําว่า “ตรี” ซึ่งแปลว่า สาม และคําว่า “ผลา” แปลว่า ผลไม้ ประกอบด้วย

• มะขามป้อม(Phyllanthus emblica)
• สมอไทย (Terminalia chebula)
• สมอพิเภก (Terminalia belerica (Gaertn.) Roxb.)

สรรพคุณ ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ ยาปรับสมดุลของธาตุทั้ง 4 ในร่างกาย และล้างพิษโดยเฉพาะระบบทางเดินอาหาร ระบบเลือด และน้ำเหลือง มีฤทธิ์ระบายอ่อนๆ กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน มีความปลอดภัยสูง สามารถใช้ได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย

ทางการแพทย์แผนไทย ใช้ตรีผลาเป็นยาลดธาตุไฟในร่างกาย ไม่ให้ร่างกายร้อนเกินไป เช่น ในผู้ที่เป็นไข้ มีการอักเสบ เช่น โรคกระเพาะ โรคริดสีดวงทวาร โรคที่เกิดจากความผิดปกติ ของตับ โรคความดันโลหิตสูง หรือในผู้ที่มีความเครียด พักผ่อนน้อย เป็นต้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน ควรรับประทานตรีผลาเป็นประจํา จะช่วยป้องกันธาตุ ไฟกําเริบได้ ทางการแพทย์แผนไทยจึงได้กําหนดให้ตรีผลาเป็นยาปรับธาตุประจําฤดูร้อน

และในสถานการณ์ปัจจุบัน ที่มีทั้งความร้อนจากฤดูร้อน และการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส การกินตำรับ ตรีผลา จึงเป็นอีกทางเลือกเพื่อสุขภาพที่ดี ข้อมูลสมัยใหม่มีการศึกษาผลของตำรับตรีผลาต่อระบบภูมิคุ้มกัน คือ จากการทดลองในคน สุขภาพดี จำนวน 20 คน ที่ให้กินสารสกัดตรีผลาด้วยเอทานอลชนิดแคปซูล ขนาด 350 มก. 3 มื้อ ต่อวัน (1,050มก. ต่อวัน) เป็นเวลา 2 สัปดาห์ ผลการศึกษาพบว่า

ตรีผลา มีผลกระตุ้นระดับภูมิคุ้มกันในคนทั้งภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (innate immune) และภูมิคุ้มกันจำเพาะ (adaptive immune) โดยทำให้ T cells ,B cells ,NK cells (เซลล์ภูมิคุ้มกัน/เม็ดเลือดขาว) เพิ่มขึ้น ซึ่งพบว่า เซลล์เม็ดเลือดขาวเหล่านี้เพิ่มขึ้นหลังจากกินยา 7 วัน และ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พบว่า NK cells หรือ เซลล์เพชรฆาต เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีความสำคัญในการจัดการกับไวรัส และเซลล์มะเร็ง นั้นเพิ่มขึ้นจนถึงสัปดาห์ที่ 4 (หลังจากหยุดกิน 2 สัปดาห์)

ที่สำคัญคือ ตรีผลา ไม่มีผลข้างเคียง และไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของค่าเลือด รวมถึง ค่าตับและไต (ในขนาด1,050มก.ต่อวัน นาน 2 สัปดาห์)

ดังนั้น ตรีผลา จึงเป็นตำรับ(พิกัด)สมุนไพร ที่มีประสิทธิภาพ ในการกระตุ้นการทำงานของภูมิคุ้มกันร่างกายในการต้านไวรัส ทั้งยังมีความปลอดภัยสูง และให้ผลในระยะยาว

ทั้งนี้ ในงานวิจัยระบุว่า สารสกัดตรีผลากินในขนาดไม่เกิน วันละ 1,200 มก. ติดต่อกันทุกวัน เป็นขนาดที่ได้ประสิทธิภาพและมีความปลอดภัย ดังนั้นวิธีการใช้ประโยชน์ที่ง่ายที่สุดและสามารถทำเองได้ที่บ้าน คือการสกัดด้วยน้ำและความร้อนโดยการต้มดื่มเป็นเครื่องดื่มสุขภาพได้